غنیسازی اورانیوم عملی است که بهواسطهٔ آن در یک تودهٔ اورانیوم طبیعی مقدار ایزوتوپ ۲۳۵U بیشتر شود و مقدار ایزوتوپ ۲۳۸U کمتر گردد. غنیسازی اورانیوم یکی از مراحل چرخهٔ سوخت هستهای است.
اورانیوم طبیعی (که بهشکل اکسید اورانیوم است) شامل ۹۹٫۳٪ از ایزوتوپ ۲۳۸U و ۰٫۷٪ از ۲۳۵U است. ایزوتوپ ۲۳۵U اورانیوم قابل شکافت و مناسب برای بمبها و نیروگاههای هستهای است.
۲۳۸U باقیمانده را اورانیوم ضعیفشده مینامند و نوعی زباله اتمی است. بهخاطر سختی زیاد و آتشگیری و ویژگیهای دیگر از آن در ساختن گلولههایضد زره استفاده میکنند. اورانیوم ضعیفشده نیز همچنان پرتوزا است.
«اورانیوم با غنای پایین» که میزان ۲۳۵U آن کمتر از ۲۰٪ ولی بیشتر از ۰/۷٪ است. سوخت بیشتر نیروگاههای هستهای بین ۳ تا ۵ درصد ۲۳۵U است.
«اورانیوم با غنای بالا» که ۲۳۵U در آن بیشتر از ۲۰٪ و حتی در مواردی بیش از ۹۸٪ است و مناسب برای کاربردهای دارویی و نظامی و ساخت بمبهای هستهای است.
ایزوتوپهای اورانیوم میتوانند از هم جدا شده، تا تمرکز یک ایزوتوپ بر دیگری را افزایش دهند. این فرایند غنیسازی نام دارد.
اورانیوم به رنگ سفید مایل به نقرهای، سنگین، فلزی و رادیواکتیو است و به رغم تصور عام، فراوانی آن در طبیعت حتی از عناصری از قبیل جیوه، طلا و نقره نیز بیشتر است. عنصر اورانیوم در طبیعت دارای ایزوتوپهای مختلف از جمله دو ایزوتوپ مهم و پایدار اورانیوم ۲۳۵ و اورانیوم ۲۳۸ است.
اورانیوم ۲۳۵ مهمترین ماده مورد نیاز رآکتور هستهای (برای شکافته شدن و تولید انرژی) است اما مشکل کار اینجاست که اورانیوم استخراج شده از معدن ترکیبی از ایزوتوپهای مخلوط اورانیوم ۲۳۵ میباشد. بطوری که از این مخلوط سهم ایزوتوپ۲۳۵ حدود هفت دهم درصد است و برای کاربردی شدن آن در صنعت هستهای باید غلظت ان بین ۲ تا ۵ درصد باشد و در واقع باید غنیسازی صورت گیرد.
فراوری کیک زرد و تولید هگزافلورید اورانیوم و آغاز غنیسازی (مرحله تبدیل و غنیسازی) کیک زرد در این مرحله هنوز دارای ناخالصیهایی است که توسط روشهای مختلف این ناخالصیها کاسته شدهاست. استخراج اورانیوم از معدن و تهیه کیک زرد (مرحله فراوری سنگ معدن اورانیوم) عنصر اورانیوم در طبیعت به صورت ترکیبات شیمیایی مختلف از جمله اکسید اورانیوم، سیلیکات اورانیوم یا فسفات اورانیوم و به صورت مخلوط با ترکیباتی از عناصر دیگر یافت میشود. در میان کشورهای مختلف جهان، استرالیا دارای بزرگترین معادن اورانیوم است و کشورهای قزاقستان، کانادا، آفریقای جنوبی، نامیبیا، برزیل و روسیه نیز از معادن بزرگی برخوردارند.
مواد معدنی حاوی اورانیوم با استفاده از روشهای معدنکاوی زیرزمینی یا روزمینی استخراج شده و سپس طی فرایندهای مکانیکی و شیمیایی موسوم به «آسیاب کردن» و «کوبیدن» از دیگر عناصر جدا میشوند.
اورانیوم پس از استخراج تفکیک، کوبیده، خرد و به شکل پودر درآمده و سپس برای تولید ماده موسوم به کیک زرد استفاده قرار میگیرد. کیک زرد در واقع محصول فراوری سنگ معدن ارونیوم است و به ترکیباتی از اورانیوم گفته میشود که ناخالصیهای معدنی آن به میزان زیادی گرفته شده و است.
حدود نیم کیلوگرم اورانیوم غنی شدهٔ به کار رفته در یک بمب هستهای، برابر با چندین میلیون گالن بنزین است.
فهرست مطالب:
اورانیوم چیست؟
چرخه سوخت هسته ای
كشف و استخراج سنگ معدن اورانیوم
تهیه کيک زرد و تبديل آن به هگزافلوراید اورانیوم
کیک زرد چیست؟
چرا هگزافلوريد اورانيوم؟
غنی سازی اورانیوم
ایزوتوپ های موجود در طبیعت
انواع روشهای غنی سازی
روش جداسازي الکترومغناطیسی
روش سانتریفیوژ گازی
چرا تاکنون با وجود ساخت سانتريفيوژها نتوانسته بوديم به اين درصد از غناي اورانيوم دست يابيم؟
روش پخش گازی
Gaseous Diffusion
روش فتويونيزاسيون و فتوديساسيون ليزري
توليد سوخت هسته اي
تهیه میله سوخت و مجتمع سوخت و حمل سوخت
مدیریت سوخت هسته ای در قلب راکتور
رآکتورهای هسته ای طبیعی
واکنش های زنجیره ای شکافت
باز فراوری و جداسازی عناصر شکافت پذیر
پسماند داری
دفن اورانیوم مصرف شده
انواع نيروگاه هاي اتمي در حال حاضر که از انرژي شکافت هسته اي استفاده ميکنند
منابع و ماخذ