صفحه محصول - پروپوزال ارزیابی ارزشهای اسلامی در ساختار طراحی لباس زنان و تاثیر آن بر سلامت جسم و روان

پروپوزال ارزیابی ارزشهای اسلامی در ساختار طراحی لباس زنان و تاثیر آن بر سلامت جسم و روان (docx) 1 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 1 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد دانشکده : هنر و معماری پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته: پژوهش هنر عنوان: تحلیل و بررسی ارزشهای اسلامی در چارچوب طراحی لباس بانوان و نقش آن در سلامت جسم و روان استاد راهنما: دکتر ابوالفضل داودی نگارنده: لیلی خیراندیش فهرست مطالب TOC \o "1-3" \h \z \u چکیده PAGEREF _Toc377782158 \h 6مقدمه PAGEREF _Toc377782159 \h 8فصل اول: کلیات PAGEREF _Toc377782160 \h 10جامعیت و جاودانگی اسلام PAGEREF _Toc377782161 \h 111-نظریه ی حداقلی PAGEREF _Toc377782162 \h 122- نظریه ی حداکثری PAGEREF _Toc377782163 \h 13ارزش زن در اسلام PAGEREF _Toc377782164 \h 14پوشش در اسلام PAGEREF _Toc377782165 \h 17طراحی لباس در اسلام PAGEREF _Toc377782166 \h 21پوشش پوشاک PAGEREF _Toc377782167 \h 21شکل پوشاک PAGEREF _Toc377782168 \h 22جنس پوشاک PAGEREF _Toc377782169 \h 23رنگ پوشاک PAGEREF _Toc377782170 \h 24تاریخچه فرهنگ پوشش در ایران PAGEREF _Toc377782171 \h 25تهاجم فکری PAGEREF _Toc377782172 \h 27ارزش های اسلام در زمینه پوشاک PAGEREF _Toc377782173 \h 28سلامت روان PAGEREF _Toc377782174 \h 30فصل دوم: طراحی لباس در چارچوبهای ارزشهای اسلامی PAGEREF _Toc377782175 \h 32تاریخچه پوشش PAGEREF _Toc377782176 \h 32پوشش نشانه تمدن یا ارتجاع PAGEREF _Toc377782177 \h 34آیا پوشش مخالف آزادی است؟ PAGEREF _Toc377782178 \h 41واقعیت پوشش و تأثیر آن در زندگی PAGEREF _Toc377782179 \h 42رابطه پوشش و فرهنگ ملل PAGEREF _Toc377782180 \h 43پوشش ادیان الهی PAGEREF _Toc377782181 \h 43الف_ پوشش در آیین دین زرتشت PAGEREF _Toc377782182 \h 44ب_پوشش در آیین یهود PAGEREF _Toc377782183 \h 44ج_حد و کیفیت پوشش زنان یهود PAGEREF _Toc377782184 \h 44د_پوشش در آیین مسیح PAGEREF _Toc377782185 \h 45تاریخچه پوشاک زنان PAGEREF _Toc377782186 \h 45ویژگی لباس های مناسب: PAGEREF _Toc377782187 \h 47اصولی در امر پوشش PAGEREF _Toc377782188 \h 52پوشاک اندرونی PAGEREF _Toc377782189 \h 53پوشاک بیرونی PAGEREF _Toc377782190 \h 55محاسن و معایب پوشش مانتو PAGEREF _Toc377782191 \h 58رنگ لباس سیاه در بیرون از منزل PAGEREF _Toc377782192 \h 62ویژگی بعضی از پوشاک امروزی PAGEREF _Toc377782193 \h 65عوامل موثر در انتخاب لباس PAGEREF _Toc377782194 \h 681-سن PAGEREF _Toc377782195 \h 692-فصل PAGEREF _Toc377782196 \h 703-درآمد PAGEREF _Toc377782197 \h 704-مکان استفاده از لباس PAGEREF _Toc377782198 \h 715-نو بودن لباس PAGEREF _Toc377782199 \h 716-فرهنگ PAGEREF _Toc377782200 \h 71فرهنگ و لباس PAGEREF _Toc377782201 \h 73رابطه لباس و فرهنگ : PAGEREF _Toc377782202 \h 73نمایش لباس های خاص برای افزایش جاذبه زنان زیر سایه عنوان "اسلامی" PAGEREF _Toc377782203 \h 77نقش طراحان لباس PAGEREF _Toc377782204 \h 78طراحی لباس های خاص PAGEREF _Toc377782205 \h 80عناصر بصری PAGEREF _Toc377782206 \h 82تاثیرات بصری PAGEREF _Toc377782207 \h 86پوشاک نا مناسب (تنگ) PAGEREF _Toc377782208 \h 90مضرات لباس تنگ: PAGEREF _Toc377782209 \h 93اهداف استعمار از ارائه پوشش نامناسب PAGEREF _Toc377782210 \h 96راه های مبارزه با پوشش نامناسب PAGEREF _Toc377782211 \h 971-تقویت اعتقادات و ایمان PAGEREF _Toc377782212 \h 972-احیای فرهنگ اصیل اسلامی PAGEREF _Toc377782213 \h 983-شناساندن الگوهای والا و برتر PAGEREF _Toc377782214 \h 98لباس های علامتدار PAGEREF _Toc377782215 \h 99نکاتی در مورد پوشاک نا مناسب از دیدگاه اسلام PAGEREF _Toc377782216 \h 1051-تمایز لباس زن و مرد PAGEREF _Toc377782217 \h 1062-لباس شهرت PAGEREF _Toc377782218 \h 1073-لباس تشخص و تمایز PAGEREF _Toc377782219 \h 1084-لباس بیگانگان PAGEREF _Toc377782220 \h 108اثرات روانی رنگ ها PAGEREF _Toc377782221 \h 111انتخاب رنگ لباس PAGEREF _Toc377782222 \h 117رنگ های مناسب لباس در فرهنگ ایران PAGEREF _Toc377782223 \h 118نگاه مثبت به رنگ مشکی PAGEREF _Toc377782224 \h 120باید ها و نباید ها در رنگ لباس از دیدگاه اسلام PAGEREF _Toc377782225 \h 122لباس های رنگی و روشن PAGEREF _Toc377782226 \h 128شیک پوشی PAGEREF _Toc377782227 \h 131تأثیرات فرهنگ شیک پوشی PAGEREF _Toc377782228 \h 133تاریخچه مد PAGEREF _Toc377782229 \h 136تأثیرات بعد از ورود مد PAGEREF _Toc377782230 \h 137فایده تحلیل مسأله مد PAGEREF _Toc377782231 \h 143محاسن مد PAGEREF _Toc377782232 \h 143معایب مد PAGEREF _Toc377782233 \h 144رفتارشناسی انسان در زمینه پوشاک و مد PAGEREF _Toc377782234 \h 146شلوارهای پاره PAGEREF _Toc377782235 \h 149راهکارهای پیشنهادی مقابله با مد PAGEREF _Toc377782236 \h 151فصل سوم: سلامت روان PAGEREF _Toc377782237 \h 154تعریف سلامت روان PAGEREF _Toc377782238 \h 154پوشش و نقش آن در سلامت روان PAGEREF _Toc377782239 \h 156تأثیر پوشاک بر سلامت جسم PAGEREF _Toc377782240 \h 159شلوار تنگ و چسبان PAGEREF _Toc377782241 \h 163تأثیر پوشاک بر سلامت روان PAGEREF _Toc377782242 \h 164تأثیر رنگ بر جسم PAGEREF _Toc377782243 \h 167تأثیر رنگ بر روان PAGEREF _Toc377782244 \h 169رنگ به انسان انرژی می دهد PAGEREF _Toc377782245 \h 171تأثیر مد بر سلامت جسم و روان PAGEREF _Toc377782246 \h 172نتیجه گیری PAGEREF _Toc377782247 \h 176منابع و مآخذ PAGEREF _Toc377782248 \h 180کتب و مقالات و نشریات: PAGEREF _Toc377782249 \h 180سایت ها: PAGEREF _Toc377782250 \h 182 چکیده در اسلام، هر هنری با معیار هر چه نزدیک تر بودن و مؤثر تر بودن آن در روح انسانی سنجیده می شود. نزدیکترین چیز به روح ما، بدن ماست. بنابر این، هر هنری که با بدن سرو کار دارد، مهم است. از همه ی آنها مهم تر جامه است. جامه بعد از بدن نزدیک ترین چیز به ماست. آنچه می پوشیم در آنچه در درون آن احساس میکنیم مؤثر است. تمدن کلاسیک اسلامی زیباترین جامه های مردانه و زنانه را به وجود آورده است. جامه ی مردانه همواره بسیار مردانه و جامه ی زنانه همواره بسیار زنانه بوده است. فلسفه ی جامه در اسلام نشان دادن زیبایی مردانه و زنانه بوده است، البته در مورد جامه زنانه، نه در ملأ عام. هنر جامه در تمدن اسلامی به وفور دیده می شود. در این راستا نگارنده سعی کرده تا به این هنر مهم در زمینه های پوشش، طراحی لباس، رنگ لباس، مد و سلامت روان، که مباحث جداناپذیر آن است، با استفاده از کتب، روایات و مقالات، بپردازد. در این زمینه ها، از سایت های مختلف ، سخنرانی ها و مصاحباتی که در این زمینه در جشنواره ها شده، نیز سود جسته ام. همچنین به مباحث تفاوت در پوشاک اندرونی و بیرونی، و نیز پوشاک امروزی پرداخته شده است. در این راستا از کتاب شهید سید رضا پاک نژاد که از مهم ترین منابع این تحقیق می باشد استفاده شده است. در دوره کنونی که لباس ها دچار تغییرات بسیاری شده و بعضاً از غالب لباس ایرانی خارج شده است، باید به لباس ایرانی- اسلامی توجه بیشتری داشته باشیم، چرا که لباس ایرانی برای مردم ایران یادآور جایگاه ایشان در هستی و نظام آفرینش است و هر قسمتی از لباس ایرانی بیانگر حکمتی است که در تفکر ایرانی ریشه دارد، تفکری که از تاریخ، ادیان، شعرا و هنرمندان سرچشمه گرفته است. و بنابر این انتخاب لباس باید با توجه به تأثیر آن که منجر به سلامت جسم و روان است، صورت بگیرد. کلید واژه:پوشش، پوشاک بانوان، ارزش زن در اسلام، رنگ، مد، سلامت روان مقدمه اکنون در جامعه ما، خطر تبدیل شدن به جامعه ای مصرفی حس می شود. لذا آشنایی با پیشینه تاریخی و فرهنگی مکاتب مرتبط با مد و طراحی لباس، مهم به نظر می رسد. با نگاهی بر تاریخچه مد به صورت طبقه بندی شده به ترتیب زمانی و از سده ی هفدهم به بعد، می توانیم تجربه های ملت هایی را دنبال کنیم که با دور شدن از اصلِ خود، گاه با زیان های جبران ناپذیری در تمام عرصه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مواجه شده اند. موضوع پوشش از ابعاد مختلفی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته، و کتاب ها و مقاله های فراوانی در این زمینه تدوین شده است، ولی به بُعد روان شناختیِ پوشش و تأثیر آن، از نظر روانی بر زن، کمتر توجه شده است. این پژوهش در پی آن است تا با بررسی نقش پوشش در سلامت روانی، گامی کوچک در راه برطرف ساختن این نیاز بردارد و به مربیان و مسؤولان فرهنگی جامعه، بینش تازه ای درباره تأثیر روانی پوشش بر زنان و دختران ارائه دهد. امروزه پوشش زنان و مردان ما در حال تغییر است و همانطور که در احادیث آمده است، پیش بینی شده که زنان لباس مردان و مردان لباس زنان را بر تن خواهند کرد. دلیلی که به این پژوهش پرداخته ام، این است که مطالعه ای در این موضوع داشته باشم که آیا لباسی که بانوان قبلاً می پوشیدند، چه اسلامی و چه فرهنگی، مشکلی داشته که در پوشش آن ها شاهد تغییراتی هستیم، یا دلیل دیگری دارد. امروزه بحثی که در جامعه اسلامی مطرح است، بحث مد است، که با آمدن آن بانوان و دختران ما را درگیر خود نموده است و ما شاهد تغییرات بسیاری در پوشاک بانوان، بخصوص در پوشاک بیرون از منزل آنها هستیم. در این راستا به موضوع پوشاک بانوان از دیدگاه اسلام و روان شناختی و تأثیری که بر سلامت روان می تواند داشته باشد، خواهم پرداخت. امید است که این پژوهش مقدمه راهی برای بحث های جدی تری در مورد پوشاک بانوان و اهمیت دادن به آن باشد و طراحان ما با توجهِ بیشتر به طرح هایی که ارائه میدهند، به طراحی لباس بانوان بپردازند. فصل اول: کلیات وقتی صحبت از پوشش اسلامی می شود، باید دید، دیدگاه اسلام در مورد پوشش چیست؟ و آیا درست است که پوشش ما، طبق آئین اسلام باشد یا نه؟ و سپس به پوشش که یکی از سفارشات مهم در دین اسلام است بپردازیم. در ابتدا به تعریفی در مورد دین اسلام که البته جامع ادیان الهی و کامل ترین مرتبه از دین الهی است، می پردازیم. بدین دلیل که کامل ترین مجموعه احکام، دستورالعمل ها و معارف را در بر دارد. یعنی آن چیزی است که از سوی خداوند به وسیله پیامبر خاتم (ص) برای بشر فرستاده شده است و در آن عقاید و راهکار هایی برای سعادت و نجات انسان بیان شده است که انسان با فطرت سلیم خود آن را بصورت کلی در می یابد. استاد مطهری در بیان تعریف اسلام به عنوان دینی که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده، اسلام را یک مکتب و ایدئولوژی می داند که مبتنی بر جهان بینی خاص است و می گوید: "اسلام که بر چنین جهان بینی بنیاد شده است مکتبی است جامع گرا و واقع گرا، در اسلام همه ی جوانب نیاز های انسانی اعم از دنیایی یا آخرتی، جسمی یا روحی، عقلی و فکری یا احساسی و عاطفی، فردی یا اجتماعی توجه شده است". در این راستا موضوع جاودانگی و جامعیت اسلام را مطرح می کنیم که این ویژگی در دین اسلام باعث تمایز آن با ادیان دیگر شده و برکامل بودن و همیشگی بودن دین اسلام تأکید دارد. جامعیت و جاودانگی اسلام 1- خاتمیت ویژگی خاتمیت دین اسلام بر اساس آیات وروایات مورد اجماع مسلمانان از آغاز تا کنون می باشد. استاد مطهری در این زمینه بیان می کند: "از طرفی اسلام طرحی است کلی و جامع و همه جانبه و معتدل و متعادل، حاوی طرح های جزئی و کارآمد در همه ی موارد. ولی آنچه در مورد انبیاء قبلی مطرح بوده است، برنامه ی مخصوص برای یک جامعه ی خاص از جانب خدا بوده است. در دوره ی اسلام علماء و رهبران امت باید با استفاده از منابع پایان ناپذیر وحی اسلامی برنامه ی خاصی تنظیم کنند و آن را به مرحله اجرا گذارند. و از طرف دیگر بلوغ رشد فکری، اجتماعی بشر در ختم نبوت نقش دارد. زیرا اولا کتاب آسمانی خویش را مصون از تحریف نگه داشته، ثانیا برنامه ی تکاملی خود را یکجا تحویل گرفته و استفاده می کند، ثالثا ترویج و تبلیغ و اقامه ی دین، امر به معروف و نهی از منکر را به عهده گرفته که دیگر نیاز به پیامبران تبلیغی بدین وسیله مرتفع شده است ورابعا می تواند در پرتو اجتهاد کلیات وحی را تفسیر و توجیه نماید و در شرایط مختلف مکانی و متغیر زمانی هر موردی را به اصل مربوط ارجاع میدهد، پس معنی ختم نبوت این نیست که نیاز به این تعلیمات ندارد و نبوت پایان یافته است، بلکه نیاز به وحی جدید و تجدید نبوت پایان یافته است،‌بلکه نیاز به وحی جدید و تجدید نبوت ها رفع شده است."(مطهری ،مرتضی، خاتمیت، 71) 2-جامعیت هر چند ادیان الهی قبل از اسلام (مانند یهود و مسیحیت) در زمان خود از جامعیت نسبی برخوردار بوده اند، ولی دین اسلام به اقتضای خاتمیت آن، دارای جامعیت مطلق نسبت به ادیان دیگر است. بنابر این اسلام دارای جامعیت نسبی نیست که محدود به زمان و مکان خاص باشد. بر اساس آنچه در بین اهداف و مقاصد دین اسلام بیان شد، این دین که خاتم ادیان هم می باشد نمی تواند جامع نباشد، چرا که اگر هدایت و کمال انسان در تمامی حوزه های حیات، هدف دین است نه بخشی از آن، باید باورها (مفروضات اساسی)، ارزش ها ورفتارهای ارائه شده توسط آن جامع و فراگیر باشد و فقط به حوزه ی زندگی فردی محدود نباشد. به همین دلیل است که بین خاتمیت، جامعیت ، کمال و جاودانگلی دین قائل به تلازم شده اند. رویکرد حداقلی و حداکثری در بحث جامعیت دین را در ادامه بیان می کنیم. تأکید خواهیم نمود اگر نگاهی عمیق و همه جانبه به مقاصد و غایات و اصولا فلسفه نزول دین و بعثت انبیاء بشود، رویکرد حداقلی نمی تواند نتیجه ی یک تلاش دین پژوهانه باشد. در این بحث تنها به بیان دو نظریه ی حداقلی و حداکثری اکتفا نموده، جمع بندی می کنیم. 1-نظریه ی حداقلی طرح اولیه ی این نظریه مانند بسیاری از مباحث کلام جدید در غرب و در دامن فرهنگ مسیحیت بوده است. عدم توجه به این مهم پیامدهای نامناسبی را به دنبال دارد و در بسیاری از موارد مانع از آن شده که اندیشمندان مسلمان در طرح دیدگاه ها و ارائه مناقشات به یک نتیجه ی ثمر بخش برسند. عده ای از قائلین به نظریه ی حداقل اصرار دارند که حضور دین در عرصه های اجتماعی یا به نوعی آباد سازی دنیا توسط دین را نفی کنند. از جمله دکتر سروش در کتاب مدارا و مدیریت تأکید دارد: "وقتی کسی عاشق دین است، برای او جامعیتی می طلبد که دین واقعا واجد آن نیست. بسیاری از دین داران انتظار دارند که دین هم دنیایشان را آباد کند و هم آخرتشان را. یعنی از دین متوقعند که جمیع مسائل ریز و درشت دنیوی و اخرویشان را پاسخ دهد. امام این انتظار هیچ دلیل عقلی و شرعی ندارد. تأکید می کنیم حتی یک دلیل عقلی و شرعی برای این پندار در دست نیست."(سروش ، عبدالکریم، مدارا و مدیریت ، 366) وی در جای دیگر می نویسد :"واقعا از نظر بنده محال است که شما بتوانید اثبات کنید که فلان نظام حقوقی دینی از تمام نظام های اقتصادی دنیا بهتر است. حداکثر کاری که می توانید بکنید این است که بگویید این نظام خوب است، آن نظام ها هم خوبند"(سروش ، عبدالکریم، مدارا و مدیریت ، 204) "ملاحظه می شود در اینجا تلاش می شود عقل جمعی بشر تثبیت شود و از آن سو دین عهده دار مسائل اجتماعی بشر نشودیا حداقل در اولویت نباشد و این با قرائت های متعادل دیگر حداقلی کاملا متقاوت است. " (عاصی،1387، 63) 2- نظریه ی حداکثری "مراد از نظریه های حداکثری از فقه و شریعت این است که قوانینی که به میزان حداکثر لازم برای تنظیم شؤون فردی و اجتمعی انسان لازم است، در شریعت بیان شده است و با اجتهاد در منابع و متون دینی می تواند آنها را بدست آورد. برای وضوح مطلب باید گفت نظریه ی حداکثری مبتنی است بر لوازم دین خاتم و جامع و کامل. یعنی اگر پذیرفتیم دین کامل باید در بردارنده ی مجموعه ی نیازهای هدایتی انسان برای یک حیات سعادتمندانه و بنیان نهادن یک جامعه الهی با ویژگی های انسانی برای سعات دنیوی و اخروی باشد، ناگزیر بر اساس مباحثی که در انحصاری بودن قانون گذاری برای خداوند ذکر شد، باید، آنچه از قانون و مقررات و باید ها و نباید های مورد نیاز به او ابلاغ شود."(عاصی، 1387،63) حال که در اینجا مطالبی از جامعیت و جاودانگی اسلام مطرح شد و بر اساس نظراتی که در این زمینه وجود دارد، می توان پذیرفت که اسلام دینی است کامل و جامع، پس احکامی که در اسلام وجود دارد نیز کامل است و در اینجا بحث را درباره ارزش هایی که اسلام به زن داده و در زمینه پوشاک(باید هاو نباید ها) مطرح کرده است، دنبال می کنیم. ارزش زن در اسلام ارزش های مردانه و زنانه بی تردید در متون دینی ما، ارزش های برابری زنان و مردان مطرح کرده اند. مردان و زنان به طور یکسان به اجرای ارزش هایی چون عدالت گرایی، راست گویی، امانت داری، ایثار، انفاق، صبر و مدارا و پرهیز از ضد ارزش هایی مانند ستمگری، تهمت، غیبت، رفتارهای خلاف عفت، بخل و حسد مکلف اند، اما روشن است عمل اخلاقی در سه حوزه اندیشه، عواطف و رفتار بروز می کند. تفاوت مردان و زنان در این سه ساحت -کم یا زیاد – موجب تفاوت هایی در ارزش های اخلاقی بر اساس جنسیت و همچنین باعث ایجاد تفاوت مرد و زن در توانایی بر عمل اخلاقی می شود. بنابراین اعتقاد به ارزش ها و هنجارهای متفاوت برای مردان و زنان نظریه ای است که در اندیشه اسلامی قابل دفاع است. البته نمی توان به طور قطعی و دقیق بیان کرد که چه مقدار از تفاوت های رفتاری مردان و زنان ریشه های طبیعی دارد، چرا که انسان ها متأثر از فرهنگ ها و معیار های اخلاقی حاکم بر محیط اجتماعی خود رفتارشان را شکل می دهند. این رفتار ها بنابر اصل تربیت پذیری آدمیان نسل به نسل می تواند باز تولید شود. گاه رفتاری در محیطی فرهنگی به منزله کاری زنانه یا مردانه ستوده می شود، اما در محیط فرهنگی دیگری چنین نیست. بنابراین جوامع مختلف به دلخواه خود و تحت تأثیر عوامل دیگری به جز زمینه های بدنی و روانی، هم ارزش های متفاوتی را تعریف می کنند و هم ارزش های متفاوتی را به هنجار تبدیل می نمایند. در جامعه دینی نیز، دین یکی از منابع مهم تعریف رفتار درست از نادرست و آموزش دینی یک منبع هنجار ساز است. بر این اساس گزاره های اخلاقی دین صلاحیت کافی برای اثبات ارزش های مردانه یا زنانه دارند، همچنانکه مرجعیت دین در نظام تربیت خانواده و جامعه می کوشد بر اساس آن ارزش های الهی، رفتار صحیح و مردانه و زنانه را در دختران و پسران درونی نمایند.(علاسوند،1390، 150) "در اسلام ، هرگز ارزش زن بر مبنای قدرت بازو، حتی قوای دماغی(فعالیت های فکری و مغزی) و میزان کارائی او در امور سیاسی و اجتماعی و یا فعالیت های صنعتی و اقتصادی و حتی خدمات علمی و فرهنگی ارزیابی نمی شود، بکله ارزشیابی او در درجه اول بر اساس کارایی روحی و عاطفی او، و در درجه دوم بر مبنای کارآیی فکری یا کار عضلانی اوست، بطوریکه گرچه خداوند متعال طبق آیات متعددی اجر و مزد بندگان خود را در مقابل کار مثبتی که انجام می دهند برای زن و مرد مساوی اعلام فرموده و حتی در امر طاعات و عبادات بین زن و مرد فرقی قائل نیست ، معذالک در تعیین حدود کار و میزان کارآیی، زن را مختار و آزاد گذارده است. دلیل این تبعیض علنی میان زن و مرد و حمایت بی دریغ اسلام از زن ، بر می گردد به ساختمان طبیعی و امتیازات خاص وجودی او که در مرد خلاف آن است، زیرا هرچه در مرد قوای غریزی و فعالیت فکری و مغزی و قدرت عضلانی قوی است ، به مراتب بیشتر از آن در زن قوا و استعدادهای عاطفی قوی است، یعنی اسلام کارآیی مرد را در فعالیت های جسمی و فکری و کارآیی زن را در فعالیت های روحی و بخصوص عاطفی او می داند و در آن خلاصه میکند." (صبور اردوبادی، 1368،ج 3، 57) بهر صورت اسلام ارزش زن را نه در قدرت بازوی او خلاصه می کند و نه در قدرت فکری و مغزی یا برتری های علمی او، بلکه ارزش زن را مربوط به اصل مهمی می داند که اگر در جوامع بشری محترم شمرده شود، راه میانبری است که بشریت را زا این منجلاب فساد و اسارت در قید حیوانیت و غرایز و شهوات ، مخصوصا خود خواهی ها که منشاء همه بدبختی ها در جامعه بشریت است، نجات داده و نه تنها این سایه شوم را از سر انسان ها کوتاه می نماید ، بلکه راه ترقی و تعالی بشر را بسوی انسانیت حقیقی هموار می سازد که امروزه شاهد فراموشی آن در جامعه هستیم. در اسلام زمانیکه زنان از منزل خارج می شوند، از آنرو که نباید در پی جذبه فیزیکی و جنسی باشند، خود را می پوشانند. نه مردان و نه زنان، در اسلام، حق ورودِ جاذبه فیزیکی به روابط اجتماعی را ندارند. "از دیدگاه اسلام، ارزش اجتماعی زن ربطی به اندازه دور کمر، بلندی قد، وزن، رنگ پوست و یا نژاد وی ندارد. بکله ارزش اجتماعی وی بستگی به دانایی، ایمان، عملکرد انسانی، اجتماعی و سیاسی و توانایی های کاری او دارد. ما استفاده از بدن زن برای فروش محصولات را توهینی به مقام زن می شماریم. توسل به جذبه فیزیکی زن ، برای کار در فروشگاه ها را توهین، ظلم و تحقیر در حق وی تلقّی می کنیم. نگاه به جاذبه جنسی به چشم یک ارزش اجتماعی و تجاری سرمنشاء تبعیض خواهد بود، زیرا کسی که از این جذابیت ها برخوردار نیست، محکوم به از دست دادن بسیاری از موقعیت ها بوده و همچنین از احترام کمتری نیز بهره مند خواهد شد. " (قدیری ابیانه، 1390، 63). این خود عدالتی است که اسلام از طریق احکام پوشش به زنان داده شده است. ارزش های مورد قبول قرآن و دین: در این ارزش ها تفاوتی بین زن و مرد نیست. این ارزش ها عبارت اند از : ایمان، عمل صالح، علم و دانش، تقوی، سبقت در ایمان، هجرت، جهاد. پوشش در اسلام اساساً فلسفه حجاب برای حفظ احترام زن و سلامت نفس و سلامت جامعه بشری و عزت و آبروی زن تدوین شده است. شناخت نفس و اوصاف حمیده و رذیله آن و پاک نمودن نفس از صفات و عادات غیر انسانی و سوق دادن آن به حد وسط که نقطه عدالت است. زیرا چنین عدالتی است که از تعادل صفات فاضله و ملکات معتدله چهارگانه سرچشمه گرفته است و ملکات چهارگانه از این قرار است: "عفت" که حد وسط بین شدت شهوترانی، هواپرستی، خمود، بی حرکتی و مرده دلی است. "شجاعت" که خلق وسط بین تهور و بی باکی، جبن و کم دلی است. "سخاوت" که حد وسط بین اسراف و تبذیر و بخل که شدت امساک و تنگ نظری است. "حکمت" که حد وسط بین جربزه، یعنی شتاب زدگی و بلاهن که ضعف عقل و سفاهت است. برخی از آثار صفات فاضله را مطرح می نماییم: آثار عفت: وقار، مسالمت، حسن هدایت، نرمخویی، نظم و انتظام، قناعت، آزادی نفس، آرامش نفس، حیا، صبر، سخاوت آثار شجاعت: تحمل مشقت، شهامت، متانت و ثبات نفس، حلم، صبر، ثبات نفس، همت عالی، اعتماد به نفس، بزرگی نفس آثار سخاوت: مسامحه و گذشت، مسرت و ابتهاج، بذل مال و انفاق، مواسات، ایثار، کرم آثار حکمت: تعقل، جودت ذهن، صفای ذهن، سهولت تعلم، تذکر، ذکاوت آثار عدالت: صله رحم، ترک کینه توزی، عبادت، دوستی و محبت، حسن شرکت، صداقت، الفت، خودداری از کار غیر عادلانه، مروّت، لطف و مهربانی. (همایونی، 1377، 197) اسلام که زن را گوهر گران بهای هستی و دارای شخصیت کامل انسانی می داند ، پوشش را همچون صدف، بهترین وسیله برای حفظ و ثبات آن شخصیت معرفی کرده است. "دکتر گوستاو لوبون، مورخ معروف فرانسوی می گوید: این مطلب نیز روشن شد که اسلام در بهبودی وضع زن بسیار کوشیده و نخستین مذهبی است که مقام زن را بالا برده و روی هم رفته زنان مشرق زمین از نظر احترام و شخصیت علمی و تربیتی و سعادت بهتر از زنان اروپا هستند."(تاریخ تمدن اسلام و عرب، ص 519) حجاب ، چیزی که تو را تو کرده است. گوشه هایی از نامه "جوآنا فرانسیس" نویسنده و روزنامه نگار آمریکایی به زنان عراقی: "لباس های عفیف تو و حجاب تو در واقع پرجاذبه تر از هر مد غربی است، برای این که آن ها تو را به صورت اسرار آمیزی پوشانده اند و عزت نفس و اعتماد به نفس تو را جلوه می دهند. ما زنان غربی شستشوی مغزی داده شده ایم که باور کنیم شما زنان مسلمان، مورد ظلم واقع شدید. اما حقیقتا این ماییم که مورد ظلم واقع شده ایم، برده مد هایی هستیم که پستمان می کند. مروارید های وجودی مان بسیار گران بها هستند، اما آن ها می خواهند به ما بقبولانن که بی ارزش اند. ولی باورم کن! هیچ جایگزینی برای این نیست که بتوان در آیینه نگاه کرد و بازتاب پاکدامنی، نجابت و عزت نفس خود را در آن دید. مد هایی که از زیر دست خیاطان غربی بیرون می آیند، برای این طراحی می شوند که به تو بقبولانند که ارزشمند ترین سرمایه تو، جذابیت جسمی توست. جاذبه های جسمانی زن باید از چشمان بی لیاقت پوشانده شود، البته این باید هدیه ای باشد از طرف تو برای مردی که تو را آن قدر دوست دارد و برایت احترام قائل است که با تو ازدواج می کند و از آن جا که مردان شما مرد هستند و با غیرت و دلاور، حق آنان نیز چیزی کمتر از بهترینی که تو عرضه کنی نیست. مردان ما دیگر حتی پاکدامنی نمی خواهند، آنها دُرّ گرانبها را درک نمی کنند، آن ها سنگ مصنوعی پر زرق و برق را انتخاب می کنند تا آن را نیز پس از سوء استفاده رها کنند! گوهر بارترین سرمایه های تو زیبایی درونی ات، نجابتت و آن چیزی است که تو را، تو کرده است. اما متوجه شدم برخی زنان مسلمان از حدود تجاوز می کنند و حتی در حین حجابشان سعی دارند تا جایی که ممکن است مانند غربی ها شوند، قسمتی از موهایشان نشان داده می شود، آرایش دارند و .... . چرا تقلید کنید از زنانی که به خاطر عفّت و پاکدامنی از دست رفته اشان پشیمان اند یا به زودی پشیمان خواهند شد؟" پوشش وسیله ای است در خدمت زن تا موقعیت خویش را در جامعه تحکیم کرده و شخصیت و احترام خویش را فزونی بخشد. قرآن می فرماید:"ای پیامبر، به همسران و دخترانت و همه زنان مسلمان بگوی:که روسری ها را به خویش نزدیک سازند تا (به عفاف) شناخته شوند و مورد آزار اوباشان قرار نگیرند. خداوند آمرزنده و مهربان است"(احزاب، 59). برای آشنایی بیشتر به نکاتی در زمینه ملاکهای اسلام در پوشش در بخش بعد به آن خواهیم پرداخت. طراحی لباس در اسلام پوشش پوشاک "هرچه دوخت لباس به طرف لخت شدن و نشان دادن قسمتی از اعضای بدن بصورت لخت (مانند چاک سینه و پشت در لباس زنانه و چاک پشت دامن کت در مردان و غیره) متمایل شود و یا با وجود پوشش تمام بدن، جنس لباس بنوعی بدن نما باشد (که جنبه شاعرانه به خود گرفته تمایلات جنسی را بیدار سازد)مانند پیژامه و زیر پیراهن با پیراهن های بدن نمای مردانه یا چادر و جوراب و لباس زنانه،مسلم است به اصل فوق (متاثر شدن از حملات شیطانی و وسوسه های مربوطه و اعمال نفوذ در فکر و اندیشه و میل و کشش)نزدیکتر بوده و بهمان نسبت دوری از رحمت الهی را به دنبال آورد (که منجر به سلب توفیق می گردد)در تعالیم دینی،از پوشیدن لباس نازک و بدن نما نیز به شدت نفی شده است،حضرت علی فرمود : "بر شما باد لباس ضخیم، بدرستی که هرکس لباسش نازک (بدن نما) شود دین او نیز سست و ضعیف می شود". "(صبور اردوبادی، 1368،ج 4، 360) معلوم است که فرض از لباس ضخیم، نه استفاده از لباسهای کلفت و زمستانی، بلکه، منظور طرد و رد و نهی استفاده از لباسهای نازکی است که بدن نما گردد (که بیش از همه در لباس های تنگ نمایان است) حتی یکی از اشکالات پوشاک مردانه فعلی غربی( که در شرق هم مدت هاست لباس رسمی شده است) کوتاه بودن دامن کت مردانه است که این نقص با افزودن چاک تشدید نیز می گردد و متاسفانه عده ای از روی بوالهوسی و عده ای نیز از روی ناآگاهی، بدان تسلیم شده اند. این مورد نمونه ای در لباس مردان است. با دقت بیشتر متوجه این نوع تغییرات در لباس بانوان کشور های اسلامی نیز خواهیم شد. و یا در اثر غلبه استعمار و مشکلات مالی و گرانی دوخت لباس سفارشی و استفاده از آنها مطابق میل و مقتضیات لازم،عموما در جریان استفاده از پوشاک حاضری( دوخته شده آنهم با مدهای تحمیلی و عدم دسترسی به پوشاک مناسب حال ) مدهای غلط و مضرّ حاکم در چنین شرایطی بر جو جامعه تحمیل می گردد. شکل پوشاک "از اینرو، از این انواع اشکال و مدل های لباس برای مردان، لباسهایی که دامن درازی داشته و تا زانو یا بالای زانو را بپوشانند بهتربن فرم لباس را تشکیل می دهند مانند لباسهای کرد ها ، بلوچ ها، ایلات، لباس روحانیت و..... که درازی دامن لباس به جهت جلوگیری از نمایش اعضاحساس بدن،از نظر روحی و اخلاقی به عفت و حیا نزدیکتر است امتیازات چشمگیری نسبت به لباسهای مد روز (مد غربی)دارند مانند گشادی و هوا گیری ارزانی و سادگی دوخت،عدم نگرانی و اضطراب از اینکه به هر بهانه ای شکل لباس سال به سال عوض گشته و مد قدیم متروک و مطرود شود و یا مثلا شانه (اپل)کت شکند یا چین و چروک بردارد که خود سهم موثری درکاهش ناملایمات و اضطرابات روحی داشته و نیز عدم نگرانی از عوض شدن سال به سال مد لباس و اطمینان ازسهولت نظافت و شستشو،می تواند به سهم خود در چنین شرایط ما (عصر اضطراب )از جمله عوامل موثر درآرامش روحی بشمار رود." (همان ، 361) جنس پوشاک دکتر احمد صبور اردوبادی در مورد جنس لباس در آیین بهزیستی اسلام به این نکته اشاره کرده است که به جای استفاده از اجناس مضر ، حتی المکان از پوشاک سالم از الیاف طبیعی استفاده گردد و لذا پوشیدن لباس پنبه ای و کتانی در درجه اول، و لباس پشمی در درجه دوم اهمیت قرارداده شده است. حتی استفاده ی مداوم از لباس پشمی، جز در مقام اظطرار ، مکروه اعلام شده است. پشم این خاصیت را دارد که حرارت بدن را گرفته و مدتی در خود نگه می دارد و به کندی آن را پس می دهد و از این رو در زمستان لباس پشمی لباس مناسبی است ، اما در غیر سرما، در تمام شرایط لباس کتانی و پنبه ای از لحاظ آرامش عصبی و کاهش تحریکات و حساسیت اعصاب بهتر است. جنس کتان بر پنبه ای مقدم است. ولی باز این نکته در مورد افراد خاص میتواند استثنا باشد مثلا افرادی که دارای بدنی حساس در مقابل بعضی از الیاف باشند البته ناگفته نماند که الیاف پنبه کمترین حساسیت را ایجاد میکنند. دستورات بهداشتی و بهزیستی اسلام در چنین مسئله باریک و حساس ، آن هم در موضوعی و در عصری که هنوز اکثریت قریب به اتفاق ملل جهان بی پروا و بی خیال به جهت غفلت و جهالت، به طور بی حساب از پوشاک الیاف مصنوعی در هر حال و در هر مقامی استفاده می کنند، قابل توجه می باشد. با توجه به نکاتی که اسلام در راستای پوشاک مناسب برای بانوان ما در نظر گرفته است می توان ملاکهایی برای این پوشاک در نظر گرفت، که به آن در قسمت پوشاک مناسب، اشاره خواهم نمود. رنگ پوشاک بارزترین نمادها از جنبه تأثیر گذاری بر روان انسان، رنگ می باشند. رنگ در ارتباط با طبیعت ، فرهنگ، باورهای دینی و تجربه های زندگی ، هریک معنایی ویژه به خود اختصاص میدهند. این ادراک رنگ در میان ملل و اقوام گاه متفاوت و گاه مشابه است. اما به هرحال تابع موقعیت های زمانی، مکانی و جغرافیایی اند و یا از فرهنگ، دین و آیین مردم نشأت می گیرند. از سوی دیگر مفاهیمی که زمانی توسط افرادی برای رنگ ها برگزیده شده ، در همان دوره معتبر است. در حالیکه به مرور زمان تغییراتی در مفهوم رنگ به علت تغییراتی که در شرایط اجتماعی در هر جامعه ای بوجود می آید، رخ می دهد. البته ما شاهد ترکیب رنگ های متنوع تری در لباس های امروزی هستیم که این خود نشانه تنوع طلبی و سلایق متفاوت انسان ها است که در مبحث مد به آن اشاره خواهیم نمود. اسلام درمبحث رنگ هم دستوراتی دارد. ما حتی در مورد لباس صوفیان رنگ های خاصی داریم که معنای خاص خود را دارد، در صورتیکه شاید همین رنگ در فرهنگ دیگر، معنی دیگری داشته باشد. رنگ هایی که در لباس اهل تصوف بیشتر مطرح است، سفید، سیاه، کبود، سبز و عسلی است. تمام رنگ ها از لحاظ روان شناسی مهم بوده و حتی در روان شناسی از رنگ درمانی استفاده می کنند که اشاراتی به این موضوع خواهیم داشت. بطور مثال در روان شناسی ، سبز را کامل ترین رنگ ها می دانند و می گویند افرادی که این رنگ را بر می گزینند از لحاظ شخصیتی افراد مثبت و کاملی هستند. رنگ سبز نماد زندگی است. آمیزشی از دانش و ایمان، رنگی آرامش بخش، پیام‌ آور صلح و طراوت و بیانگر ثبات قدم و استقامت است. در مذهب، سبز نماد ایمان و عقیده و در اعیاد، مظهر رستاخیز و محشر است. به تعبیر علاءالدوله سمنانی، مقامی از وجود انسان نورانی که تصویری از ذات وجود الهی است، نور سبز درخشان دارد. تعبیر او از این نور، نور مطلقی است که صفت خاص حق است، منزه از حلول و اتحاد و مقدس از اتصال و انفعال، متجلی شود و پرده او سبز باشد و آن سبزی، علامت حیات شجره وجود باشد. بدین دلیل رنگ لباس شبیه اولیاء سبز انتخاب می شود. در رنگ شناسی اسلامی- ایرانی نظام هفت رنگ وجود دارد: شامل سفید، سیاه، خاکی ، زرد، سبز، سرخ و آبی است. در سنت اسلام، رنگ لباس نباید سبب برتری جویی افراد بر یکدیگر و جدایی از اجتماع گردد و نباید عاملی سبب تفرقه محسوب گردد. ضمنا علت تیرگی رنگ جامه نه به دلیل عدم رعایت پاکیزگی ، بلکه دوری از دلمشغولی های بی مورد است، که در دین اسلام به این نکته توجه فراوان شده است و در قسمت رنگ لباس در اسلام اشاره خواهم نمود. تاریخچه فرهنگ پوشش در ایران فرهنگ ایرانی از جمله فرهنگ هایی است که همواره در خود، تنوع بسیاری را در خصوص پوشاک گروه های مختلف اجتماعی، پذیرفته است. این گوناگونی و تنوع، نه فقط در گروه های قومی یا مذهبی، بلکه در میان طبقات متعدد اجتماعی بر حسب جایگاه اقتصادی، سیاسی، جنسیتی و کارکردی خود در طی زمان به وفور دیده شده است. اولین پوشاک‌ ها در فرهنگ ایران باستان، حالت اسطوره‌ایی دارند؛ به گونه‌ای که فردوسی بر این باور است که کیومرث مبدع استفاده از خز حیوانات به عنوان لباس بوده است. بنا بر این نقل قول، کیومرث پادشاه سلسله پیشدادیان معمولاً لباس پلنگ می‌پوشیده است. از نظر عمر خیام نیز، پیدایش اولین لباس‌ها با شاه هوشنگ بوده است، اما تابیدن و نساجی به دوران شاه طهمورث مربوط می‌شود. بنابر اسناد و سنگ نبشته های به جا مانده از دوران باستان، در دوره‌های مختلفی از تاریخ، ایرانیان، پیشتاز پوشاک در جهان به شمار می رفته‌اند. این پیشتازی هم مربوط به قبل از اسلام در ایران می‌شد و هم بعد از اسلام. تصاویر حکاکی شده بر روی سنگ‌ها و آثار تاریخی به جا مانده از یونان، روم، چین و... نشان می‌دهد، که شاهزادگان و بزرگان آنان برای تفاخر خود، لباس‌های ایرانی بر تن می‌کرده اند. همچنین در عصر صفویه، که ایران دوران شکوفایی را طی می‌کرد، شواهدی موجود است که درباریان اروپایی نیز در موطن خود از لباس ایرانی استفاده می کردند. برای مثال تاورنیه، جهانگرد مشهور فرانسوی با هدایایی به دربار شاه ‌عباس آمد و در بازگشت به فرانسه، لباس های ایرانی را در دربار ورسای رواج داد که تا مدت ها درباریان فرانسه از آن استفاده می‌کردند. همه این شواهد نشانگر قوت و نفوذ فرهنگ ایرانی در ملل آن عصر بود. برعکس در زمان قاجار که ضعف و درماندگی فرهنگی کشور هویدا بود، باعث شد که نوع پوشش اروپائیان برای ایرانیان تفاخر باشد. نزدیکی تفکر و فرهنگ اسلامی با فرهنگ ایرانِ باستان را می توان در زمینه پوشش زنان مشاهده کرد. به گواه اسناد تاریخی، زنان ایرانی حتی قبل از ورود اسلام، چادری مستطیلی می‌پوشیدند و معمولاً لباس‌هایی را بر تن می‌کردند که همه بدن آنها را بپوشاند. معمولاً از رنگ‌های روشن استفاده می‌شده است و حتی از سربند‌هایی برای پوشش سر و موها نیز استفاده می‌کردند. به همین دلیل و به علت تطبیق کلیات تعالیم اسلام در مورد پوشش با فرهنگ ایران، این تعالیم به خوبی توانست در این بستر فرهنگی شکوفا شده و با توجه به تنوع قومیتی و اقلیمی ایران زمین، تنوع و زیبایی منحصر به فردی از لحاظ پوشاک در سرتاسر این سرزمین را بر مبنای ارزشهای ایرانی- اسلامی خلق کند. به همین دلیل است که هنوز هم بر مبنای همان سنت، از لباس‌های زیبای کردی، لری، ترکمن، گیلک، لک و... نام برده می‌شود که همه آنها با حفظ معیارهای ایرانی-اسلامی، زیبایی و تنوع خاصی به پوشاک این مرز و بوم بخشیده اند. تهاجم فکری جنبش های ضد دینی از یک سو و جنبش های دفاع از حقوق زن در جهان از سوی دیگر، مطالعه پاره ای از احکام دینی یا تبیین آنها را می طلبد. به تعبیر دیگر، شبهات برون دینی، که در ناحیه مسائل زنان وجود دارد و ذهن دینداران را نیز مشغول کرده، ضرورت مطالعه و تدقیق جدید را دوچندان می کند. در ضمن بازبینی و بازنگری گاه آراء و نظرات جدید پیدا می شود و مشکل را از ریشه قطع می کند و در پاره ای دیگر به تبیین های روشن و قابل دفاع منتهی می گردد. شبهات و ایرادها در میان غیر مسلمانان وجود دارد و به دنیای مسلمانان نیز کشیده شده است، اگرچه دینداران نیز لب به سخن نگشایند و زبان به اعتراض باز نکنند، اما در دل عقده بسیار دارند. نمی توان در برابر این حرکت سکوت کرد، یا به عنوان تعبد دینی از کنارش گذشت، باید بدان پرداخت و تصویری روشن ارائه کرد. اگر در متون اولیه دینی چنین تبیین هایی به چشم نمی خورد، حکایت از ناروا بودن این عمل ندارد، بلکه در آن دوره ها اندیشه بشر از چنین رشد و تعالی برخوردار نگشته بود. (مهریزی، 1382، سی و پنج) بررسی شخصیت انسانی زن، میزان برخورداری وی از استعداد ها و آرمان ها، وابستگی و استقلال او در شخصیت، توان رشد و راه پویی به سوی اهداف الهی و انسانی، آسیب پذیری از عوامل انحراف زا، و اثر گذاری وی در انحطاط یا تکامل مردان، اولین بحث زیربنایی در بررسی مسائل زنان است. (همان ، 25) ارزش های اسلام در زمینه پوشاک اهتمام و توجه خاصی که در اسلام و به ویژه در آیات متعدد قرآنی به مسئله پوشاک شده است، اهمیت این بخش را در حوزه فرهنگی به خوبی نمایان می‌سازد. آنجا که قرآن کریم به این مهم اشاره نموده است و می فرماید: «ای فرزندان آدم، لباسی برای شما فرستادیم تا اندام شما را بپوشاند و مایه زینت شما باشد» همچنین در شمار نعمت‌های بیکران الهی، از لباس و نقش حفاظتی آن در برابر سرما و گرما و نیز در جنگ ها، یاد میکند: «خداوند از آنچه آفریده... برای شما پیراهن‌هایی آفرید که شما را از گرما (و سرما) حفظ کند و پیراهن‌هایی که حافظ شما در جنگ باشد.» طرز دوخت لباس نیز از تعالیم خداوند مهربان به بشر است، که از طریق پیامبرالهی، حضرت ادریس(ع) صورت گرفته است. آن حضرت اولین کسی است که خیاطی کرد و لباس دوخته پوشید. اسلام کلیات حدود لباس پوشیدن را به روشنی تبیین نموده و در جزئیات به راهنمایی و راهگشایی پرداخته و فرهنگ و آداب و سبک زندگی ملت‌ ها و شرایط جغرافیایی و آب و هوایی و دیگر اموری را که بر زندگی اجتماعی اثر می‌گذارند، محترم شمرده است. لذا انتخاب طرح، رنگ، جنس و دیگر جزئیات لباس را به عرف جوامع واگذاشته است تا با رعایت حدود الهی، به تناسب فرهنگ ملی، نوع لباس خود را تعیین کنند. در اسلام همچنین آداب ظاهری فراوانی برای پوشش وضع شده است تا با رعایت آنها، انسان از غفلت رها شود و ازآن برای رشد و رسیدن به اهداف عالی بهره ببرد، نه آنکه لباس، خود به هدف زندگی تبدیل شود و مشئ، شخصیت و فکر را تحت تأثیر قرار دهد و او را اسیر خود سازد. اگر لباس در انسان ریا و فخرفروشی و تکبر به وجود آورد، ابزاری در دست شیطان و آفت دین و موجب قساوت قلب خواهد بود. همچنین در طرح متعالی اسلام، لباس باید موجب فروتنی، خشوع و خضوع انسان در برابر خداوند متعال شود و تجمل پرستی و چشم و هم چشمی و اسراف و مصرف گرایی افراطی، در تهیه لباس مورد توجه قرار نگیرد. با جستجو در اسلام به نکات جالبی در زمینه توجه و اهمیت اسلام به پوشاک و تأثیر آن بر سلامت جسم و روان بر خواهیم خورد که شاید در دین های دیگر، به این اندازه به این موضوع توجه و رسیدگی نشده باشد. و نکته ای جالبتر اینکه، تمام این موارد در راستای سلامت بشر، و با توجه به شرایط جسمی و روحی زن و مرد، قرار دارد. چه بسا، با رعایت این موارد، کمکی به سلامت خود و جامعه و آینده کشورمان، خواهیم نمود. سلامت روان "سلامت روانی، از بزرگ ترین نعمت های الهی در زندگی انسان است. ارزش این نعمت از هر نعمتی بیشتر است، به حدی که هیچ چیز به پای آن نمی رسد. بدیهی است بیماری های روانی مخصوص به قشر یا طبقه خاصی نبوده و تمام طبقات جامعه را در بر می گیرد. به عبارت دیگر، امکان ابتلا به ناراحتی های روانی برای همه افراد جامعه وجود دارد، و هیچ انسانی از فشارهای روانی و اجتماعی آن مصون نیست و این خطری استکه به شدت نسل فعلی و آینده را تهدید می کند." (رجبی،1388،145) در اینجا به تعریفی از سلامت جسم و روان از دید روان شناسان و اسلام می پردازیم. در مورد تعریف سلامت روانی، دیدگاه های فراوانی وجود دارد. عده ای از دید پزشکی به آن نگریسته و سلامت روان را مقابل بیماری جسمی می دانند، در حالیکه روان شناسان و روانکاوان این مطلب را قبول ندارند. روان پزشکان فردی را سالم می دانند که در برخورد با مشکلات اجتماعی بتواند رفتار خود را کنترل کند و به عبارت دیگر، در فعالیت های زیستی، روانی و اجتماعی، تعادل کافی داشته باشد. اما روانکاوان، سلامت روانی را در توانایی فرد برای ایجاد سازگاری بین نهاد و فرامن و استفاده از مکانیزم های دفاعی هنگام وارد آمدن ضربات شدید روانی به فرد می دانند. با وجود تعاریف متعدد در زمینه سلامت روان، یک چیز در همه آن ها مشترک است و آن هماهنگ کردن و ارتباط موزون با دیگران و محیط فردی و اجتماعی است. پس لباس به عنوان یک عامل مهم می تواند در سلامت روان نقش موثری ایفا کند که در دین اسلام به این موارد نیز توجه شده و به سلامت انسان اهمیت داده شده است، که در قسمت سلامت جسم و روان، به تأثیر رنگ و لباس بر سلامت جسم و روان بطور جداگانه اشاره خواهم نمود. منابع و مآخذ کتب و مقالات و نشریات: ابراهیم شفیعی سروستانی،1387، حجاب مسئولیت ها و اختیارات دولت اسلامی، جلد دوم (مقالات فرهنگی، اجتماعی) ، پژوهشکده فقه و حقوق ، ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. اِد، ژرارد، 1369،رنگ برای سلامتی شما،، زمان، ساعد، انتشار فقیه، تهران. اسلاملو، نعیمه،1386، حریم ریحانه، نشر نگاه نو، تهران. اکبری، محمود،1379، برای ریحانه(رهنمود هایی برای دختران جوان)،انتشارات پردیسان، قم. برچلویی، معصومه، فرقانی، منصوره، فیروزیان، فاطمه، 1387، رفع عیوب اندام در لباس روز. پاک نژاد، سید رضا، 1365، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر(بهداشت بدن)، جلد 18، انتشارات بنیاد فرهنگی شهید پاک نژاد یزد، تهران. جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، چاپ و نشر عروج، 1378. حاتمی، حمید رضا، حاتمی، معصومه، 1388، نگاه روانی، اجتماعی و اسلامی به مسئله حجاب و بد حجابی، سازمان بسیج خواهران کشور، مدیریت آموزش و پروش. دشتی، عبدالمجید، 1389،240اصل خانوادگی در اندیشه مطهر، انتشارات علامه بحرانی. رجبی، عباس، 1388، حجاب و نقش آن در سلامت روان، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم. رفیعی، محسن، شریفی، معصومه، 1389، اربعین حجاب، سازمان بسیج جامعه زنان کشور، مدیریت آموزش و پرورش. ساعتچی، محمود، 1389، بهداشت روانی در محیط کار، نشر ویرایش، تهران. السید جمیلی،1376، سفارشات پیامبر اکرم(ص) به دختران و زنان، شمس الدین، سید مهدی، انتشارات دارالفکر، قم. شجاعی، محمد، 1389، دُرّ و صدف، نشر محیی. شیخ الاسلامی، سید حسین، 1377، گفتار امیرالمومنین(ع)،جلد اول، غررالحکم، انتشارت انصاریان، قم. صبور اردوبادی، احمد، 1368، آیین بهزیستی اسلام، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران. عابدینی، اعظم، 1390، مبانی طراحی لباس، نشر آبان، تهران. عاصی، ابوالقاسم، 1388، قلمرو دین در عرصه مهندسی فرهنگ از نظر قرآن وسنت. فریبا علاسوند،1390، زن در اسلام ، تهران،مرکز نشر هاجر. قدیری ابیانه، 1390، زن در اسلام و غرب، مرکز چاپ و نشر بنیاد بعثت، تهران. کاشانی، ملا فتح ا...، 1378، نهج البلاغه، انتشارات پیام حق، تهران. کاشی سبزواری ، مولانا حسین واعظ(بی تا) ، فتوت نامه سلطانی ، به اهتمام محمد جعفر محجوب ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. کاندینسکی، واسیلی، 1378، نقطه، خط، سطح، ترجمه: علی پور، صالح، انتشارات بهار، تهران. متین، پیمان، 1382، پوشاک در ایران زمین، سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، زیر نظر احسان یارشاطر،انتشارات امیر کبریر، تهران. محمد زاده، علی اکبر، 1378، آنسوی خرقه ها،انتشارات درمانگر-نشاء، تبریز. محمدی نیا، اسدا...، 1377، آنچه باید یک زن بداند، مرکز علمی فرهنگی مسجد صاحب الزمان (عج) ورامین، قم. محمدی، علی، 1371، فلسفه حجاب، انتشارات ارم(قلم)، قم. مطهری، مرتضی، 1367، پاسخ های استاد بر نقدهایی بر کتاب مسئله حجاب، انتشارات صدرا. مهریزی، مهدی، 1382، شخصیت و حقوق زن در اسلام ، انتشارات علمی و فرهنگی،تهران. هاشمی رکاوندی، سید مجتبی، 1372، مقدمه ای بر روان شناسی زن، انتشارات شفق، قم. همایونی، علویه، 1377، زن مظهر خلاقیت ال... ، جلد دوم، چاپخانه دفتر انتشارات اسلامی، تهران. سایت ها: aftabir.com arayeshik.com forum.niksalehi.com gamenetyahoo.blogfa.com islamquest.net javanemrooz.com magiran.com majidabhari.ir noormags.com ravanpezeshk.akairan.com