تکنیک های افزایش توانایی ذهنی و یادگیر پایدارکدام اند؟

مدل مغز کلی هرمان

فرض کنید که همین حالا ارائه ی سخنرانی تان را تمام کرده اید.

با اینکه زمان کمی برای آماده شدن داشتید، فکر می کنید که سخنرانی شما درباره ی مسئله ای که عمیقا برای تان مهم است، هشیاری لازم را به مخاطبان داده است و آنها را تشویق کرده است تا دست به کار شوند و اقدامات لازم را صورت دهند. تصور می کنید نشان دادن عواقبی که عدم اقدام به موقعِ هیئت مدیره در پی خواهد داشت، به شدت کارساز بوده است و مطمئن هستید که احساسات تان کار خودشان را کرده اند.

اما بعد، یکی از همکاران مورد اعتمادتان به شما می گوید که برای انتقال پیام خود کاملا بر احساسات تمرکز داشتید. از آمار و ارقام خیلی کم برای پشتیبانی پیام تان استفاده کردید، اسلاید هایتان تا حدودی نامنظم بودند و تقریبا هیچ ریسکی را مورد تجزیه و تحلیل قرار ندادید.

به طور خلاصه، ارائه ی شما کاملا بر تفکر خلاق و احساسات تکیه داشت و حقایق، جزئیات خاص و آمار و ارقام را نادیده می گرفت. همه ی اینها بدین معناست که هیئت مدیره تمایلی به عملی ساختن پیشنهادات شما نخواهد داشت.

همه ی ما به صورت طبیعی به سبک فکری خاصی تمایل داریم. با این حال، کاملا تکیه کردن بر این سبک، می تواند نقاط ضعف مان را افشا کند و به تصمیم گیری های ضعیف و از دست رفتن فرصت ها منجر شود.

در این مقاله، به مدل جامع مغزی هرمان نگاهی می اندازیم و بررسی می کنیم که چطور می توانید از آن برای درک سبک های فکری غالب و ضعیف تان استفاده کنید و با کمک آن روی نقاط قوت خود سرمایه گذاری کنید و خود را در بخش های ضعیف تر، تقویت کنید.
درباره ی این مدل

مدل مغز هرمان

در اواخر دهه ی 70 ند هرمانِ ( Ned Herrmann) محقق و هنرمند، به ایده ی جالبی رسید. هرمان، ایده ی مدل نیمه ی سمت راست و چپ مغز را که توسط راجر اسپری (Roger Sperry) توسعه پیدا کرده بود با مدل مغزی پاول مک لین (Paul MacLean) ادغام کرد تا مدل جامع مغزی خودش را توسعه بدهد. او این مدل را در سال 1996 در کتابی تحت عنوان «The Whole Brain Business Book» منتشر کرد.

مدل جامع مغز، مدل های قبلی را با هم ادغام می کند تا به صورت استعاری، مغزی کامل با چهار ربع ِ دایره ایجاد کند. او اعتقاد دارد که تفکر خلاق به استفاده از تمامی این چهار ربع ِ دایره بستگی دارد.

همچنین، این مدل بر این باور بنا شده است که هر کدام از ما سبک فکری متفاوتی داریم. به عنوان مثال، ممکن است از یک یا دو سبک فکری مختلف استفاده کنیم و دیگر ربع ِ دایره ها را نادیده بگیریم. این کار قابلیت های ما را به شدت محدود می کند.
توضیح مدل

مدل تمامی مغز در تصویر زیر نشان داده شده است:

انواع مدل مغزی

حال اجازه بدهید تا نگاه دقیق تری به هر کدام از این سبک های فکری بیندازیم:
ربع دایره ی A: تفکر تحلیلی

این ربع دایره در سمت چپ بالای مدل واقع شده است و معرف تفکری تحلیلی است که بر منطق و حقایق تکیه دارد. زمانی که می خواهید تصمیمات منطقی بر مبنای اصول خاصی اتخاذ کنید، از این قسمت از مغز استفاده می کنید.

این سبک فکری همچنین به «نفس منطقی» نیز معروف است. فعالیت هایی که در این سبک فکری انجام می شوند شامل جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل اطلاعات، قضاوت کردن در مورد موقعیت ها، ایده ها یا حقایق و در کل استفاده از منطق هستند.
ربع دایره ی B: تفکر ترتیبی

ربع دایره ی B در سمت چپ پایین مدل واقع شده است و معرف تفکر بسیار منظم و دقیق است. با این سبک فکری، شما بر روال هایی تکیه می کنید که کارها را با دقت و در زمان مشخص به پایان می رسانند.

بعضی از افراد این سبک فکری را «نفس محافظ» می نامند. فعالیت هایی که در این سبک فکری انجام می شوند، شامل فعالیت هایی هستند که بر جزئیات تکیه دارند، حل مسئله، نظم دادن و دنبال کردن دستورالعمل ها نیز جزئی از این مدل می شوند.
ربع دایره ی C: تفکر بین فردی

این ربع دایره که در سمت راست پایین مدل واقع شده است، بر همکاری و کارگروهی تمرکز دارد. افراد و احساسات شان بزرگ ترین داراییِ این سبک فکری به شمار می آیند. احساسات، حواس و معنویت نیز در این سبک از اهمیت برخوردارند.

گاهی به این سبک فکری «نفس احساسی» نیز گفته می شود. فعالیت هایی که در این سبک فکری وجود دارند شامل، گوش کردن، به دنبال معنی یا ارتباط گشتن و کارگروهی هستند.
ربع دایره ی D: تفکر تخیلی

ربع دایره ی D در سمت راست بالای مدل قرار گرفته است و سبکی خودجوش و غیرساختاری است. این سبک فکری، ماجراجوست و وقتی از آن استفاده می کنید، برای پذیرش خطر آماده هستید. اگر بر این سبک فکری تکیه می کنید، ممکن است به جای یک رویکرد، در آنِ واحد رویکردهای مختلفی به مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است بر غرایز تان بیشتر از تجزیه و تحلیل منطقی تکیه کنید.

نام دیگر این سبک «سبک تجربی» است.

از جمله فعالیت هایی که در این سبک فکری وجود دارند، می توان به آزمایش، نگاه کردن به تصویر کلی، به چالش کشیدن روال های فعلی، حل مسئله به روش خلاقانه و به کارگیری ابتکار اشاره کرد.
نکته:
بعد از معرفی این مدل، هرمان تستی را برای بررسی سبک غالب فکری افراد ایجاد کرد. 120 سوالی که در این تست وجود دارند، مشخص می کنند که کدام یک از این سبک ها در شما غالب هستند. شما می توانید در دو سبک فکری غالب باشید (به عنوان مثال سبک تحلیلی و ترتیبی) و در دو سبک فکری ضعیف (مثل بین فردی و تخیلی).
کاربردها و فواید

کاربردها و فواید

بیشترین فایده ی مدل مغزی هرمان این است که شما را نسبت به سبک فکری تان آگاه می کند. سبک فکری غالب در ذهن شما، رفتارهایی را که ترجیح می دهید، مشخص می کنند و آنها هم به نوبه ی خود علائق و نقاط قوتی را تعیین می کنند که بر نوع کار یا حرفه ای که انتخاب می کنید تاثیر می گذارند.

وقتی سبک فکری غالب خود را پیدا کردید، متوجه خواهید شد که در کدام سبک ضعف دارید و انگیزه پیدا خواهید کرد تا روی نقاط ضعف تان کار کنید و قابلیت های فکری تان را بهبود ببخشید.

نیازی نیست که بخواهید رویکرد فکری خود را به تعادل برسانید، اما باید سعی کنید تا آنجا که ممکن است از تمامی ربع ِ دایره های مغزتان استفاده کنید. هدف این مدل این است که به شما کمک کند تا سبک های فکری را که در آنها ضعف دارید، تقویت کنید و فقط محدود به موقعیت هایی که در آنها توانایی دارید نشوید. مانند تست شخصیتی میر-بریگز، می توانید از مدل جامع مغزی برای شناخت بهتر خود و رشد درونی استفاده کنید.

درک این سبک های فکری به شما کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف دیگران را نیز بهتر بشناسید و این امر باعث می شود که قابلیت های رهبری تیمی در شما افزایش پیدا کند.
به کارگیری این مدل

به کارگیری این مدل در موارد مختلف

حتی بدون آزمون هرمان هم احتمالا می دانید که کدام سبک های فکری را ترجیح می دهید و در کدام شان ضعیف هستید. وقتی نقاط ضعف تان را شناختید، می توانید آنها را تقویت کنید تا بتوانید از تمامی ظرفیت مغز برای فکر کردن و حل مسائل استفاده کنید.
توسعه ی ربع دایره ی A (تفکر تحلیلی)

برای تقویت ربع دایره ی A از توسعه ی مهارت های تفکر انتقادی شروع کنید.

به عنوان مثال، زمانی از روز را به حل مسئله به صورت منطقی و تحلیلی اختصاص دهید. وقتی این کار را انجام می دهید، سعی کنید تا تفکر خلاق و حسی تان را با استفاده از بررسی تحلیل ها و حقایق متعادل کنید. یا اینکه می توانید گزارشی مالی یا گزارشی مرتبط با بودجه را بخوانید و سعی کنید آن را درک کنید.

همچنین با نگاه دقیق به اهداف کوتاه و بلندمدت خود می توانید این سبک فکری را در خودتان تقویت کنید. اهداف کاری خود را برای فصل بعدی به وضوح مشخص کنید و اطمینان حاصل کنید که اهداف فردی تان بر این نوع تفکر تمرکز دارند.
توسعه ی ربع دایره ی B (تفکر ترتیبی)

برای اینکه بتوانید ربع دایره ی B را تقویت کنید، سعی کنید منظم تر شوید. منظم شدن یعنی محل کارتان، پرونده ها و برنامه هایتان را مرتب کنید. افرادی که در تفکر ترتیبی ضعیف هستند، به دلیل نداشتن مهارت مدیریت زمان، معمولا دیر می رسند و پروژه ها را در موقع مقرر تمام نمی کنند.

با استفاده از فهرست کارهایی که باید انجام دهید یا روش مودبانه نه گفتن به درخواست های بی اهمیت و با واگذاری بعضی از کارها به دیگران، در طول روز زمان بیشتری برای خود ایجاد کنید. سپس، رویکرد محافظه کارانه تر و متعادل تری به تصمیم گیری داشته باشید و قبل از اینکه تصمیم بگیرید، تمامی جنبه های مسئله را بررسی کنید.

اگر معمولا بر روش فکری C و D تکیه می کنید، احتمالا به راحتی نمی توانید از دستورالعمل ها پیروی کنید. خودتان را مجبور کنید که در انجام پروژه هایی که به شما سپرده شده اند، چند بار با دقت دستورالعمل ها را مطالعه کنید. قبل از اینکه پروژه ای را تایید کنید، برای آخرین بار دستورالعمل ها را چک کنید تا مطمئن شوید که همه ی آنها به دقت رعایت شده اند.
توسعه ی ربع دایره ی C (تفکر بین فردی)

برای اینکه تفکر ربع دایره ی C را در خود تقویت کنید، با وقت گذاشتن برای دیگران شروع کنید. به طور تصادفی مهربان بودن با همکاران را تمرین کنید، حتی با گوش کردن خیلی ساده به حرف های آنها ثابت خواهید کرد که ارزش وقت گذاشتن را داشته اند.

سپس، روی هوش هیجانی خود کار کنید. برای این کار می توانید همدلی را در خود تقویت کنید و در مقابل دیگران تواضع نشان دهید. همچنین می توانید به همکاری که در کارش عقب است کمک کنید یا در تصمیم گیری ها با دیگران همکاری کنید.

همچنین، سعی کنید با همکاران و اعضای تیم تان به صورت شخصی تر آشنا شوید. اگر می توانید هر روز زمانی را به گفتگوی صمیمانه با فردی که خوب نمی شناسید اختصاص دهید.
توسعه ی ربع دایره ی D (تفکر تخیلی)

برای توسعه ی ربع دایره ی تفکر D، روی مهارت های خلاقانه ی خود کار کنید. به جای اینکه به مسائل رویکردی منطقی داشته باشید، به راه حل های خلاقانه تر فکر کنید. از ابزارهای حل مسئله ی خلاق مانند طوفان فکری برای رسیدن به راه حل های منحصر به فرد استفاده کنید. در هر روز، زمانی را به ایجاد ایده های جدید و تفکر خلاق اختصاص دهید.

قوه ی تخیل خود را به کار بیندازید و با استفاده از تصویرسازی، خودتان را در حالی که به اهداف تان رسیده اید تصور کنید. همچنین می توانید با استفاده از تخیل تان ایده هایی برای محصولات یا فرآیندهای جدید در سازمان تان ارائه دهید.

در آخر، در هنگام تصمیم گیری ها و بررسی موقعیت ها سعی کنید تا از غریزه ی خود کمک بگیرید. البته، درست است که نباید تنها بر حس تان تکیه داشته باشید، اما این کار به شما کمک می کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنید.