بررسی جایگاه انتخاب و تربیت معلم در ساختار تشکیلاتی وزارت آموزش و پرورش

دسته بندی: ورد

نوع فایل: word(doc) (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات: 30 صفحه

قسمتی از متن فایل:

عنوان                                                                                                  صفحه

مقدمه ...............................................................................................  1

فصل یکم ـ کلیات

- بیان مساله ...................................................................................... 3

- اهمیت پژوهش ................................................................................. 4

- هدف پژوهش.................................................................................... 9

- پرسشهاى  پژوهش............................................................................ 9

- کلید واژه ها....................................................................................... 10

فصل دوم ـ  ادبیات و پیشینه پژوهش

-  سیرتحولات نظام تربیت معلم در ایران.................................................... 13

- چگونگی گرینش معلم......................................................................... 15

-  شیوه های استخدام و جذب معلمان..................................................... 23

- جایگاه تربیت و به کار گیری معلمان در قوانین آموزش و پرورش.................... 27

-  تامین و تربیت نیروی انسانی............................................................... 27

-  سیاست های اجرایی تامین نیرو در دوره های مختلف.............................. 28

-  برنامه ریزی نیروی انسانی در آموزش و پرورش........................................ 31

-  ماموریت های وزارت آموزش و پرورش.................................................... 31

-  ساختار آموزش و پرورش..................................................................... 32

-  نمودارهای ستاد آموزش و پرورش......................................................... 40

-  سطوح تصمیم گیری در سازمان های آموزش و پرورش............................. 41

-  رویکردهای توسعه و بهبود کیفیت در آموزش و پرورش.............................. 43

-  پیشینه پژوهشی.............................................................................. 45

فصل سوم ـ روش تحقیق

- روش پژوهش..................................................................................... 70

- روش گردآوری اطلاعات........................................................................ 70

- تجزیه و تحلیل یافته ها........................................................................ 70

- جامعه آماری‏و نمونه تحقیق.................................................................. 70

فصل چهارم - تجزیه و تحلیل

- تربیت و به کار گیری معلمان در قوانین آموزش و پرورش

- قوانین آموزش و پرورش در ایران............................................................. 72

- قانون تشکیل شوراهای منطقه ای........................................................ 74

- شورای عالی آموزش و پرورش و قوانین آن.............................................. 80

- قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استانها، شْهرستانها و مناطق... 81

- تربیت معلم و آموزش ضمن خدمت......................................................... 82

- قانون تاسیس دارالمعلمین مرکزی......................................................... 84

- قانون تربیت معلم و تاسیس دانشسراهای مقدماتی................................ 86

- دانشسرای کشاورزی و سایر مراکز تربیت معلم....................................... 87

- دانشگاه تربیت معلم........................................................................... 90

- قوانین و مقررات تربیت معلم پس از انقلاب اسلامی.................................. 91

- مراکز تربیت معلم فتی و حرفه ای......................................................... 95

- تعهد خدمت در آموزش و پرورش............................................................ 95

- آموزش ضمن خدمت........................................................................... 98

- قانون تشویق معلمان باز نشسته به ادامه همکاری با آموزش و پرورش........ 108

- قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش................................................... 109

- آموزش متعهدین خدمت در آموزش و پرورش............................................. 111

- لایحه نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران................................. 115

- جدول عوامل و ضوابط  طرح طبقه بندی  مشاغل معلمان........................... 128

- لایحه  اصلاح سلختار نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران............ 130

- اصلاحات در آموزش و پرورش................................................................. 133

- منشوراصلاحات در آموزش و پرورش........................................................ 135

- سند ملی توسعه آموزش و پرورش........................................................ 141

- دانشگاه تربیت معلم پیامبر اعظم.......................................................... 144

ساختارها و تشکیلات  وزارت آموزش و پرورش

- سازمان اداری و تحولات تشکیلاتی وزارت آموزش و پرورش تا سال 1358...... 146

- تفکیک و تقسیم وزارت فرهنگ به دو وزارتخانه آموزش و پرورش و فرهنگ و هنر 153

- تشکیل وزارتخانه های آموزش و پرورش  و آموزش عالی............................ 155

- تشکیلات ستادی آموزش و پرورش در سال 1350..................................... 157

- وزارت آموزش و پرورش در سال 1357..................................................... 158

- تشکیلات ستادی وزارت آموزش و پرورش از 1350 تا 1357.......................... 158

- تحول ساختاری وزارت آموزش و پرورش بعد از انقلاب تا 1371...................... 159

- معاونت های مرتبط با به کار گیری معلمان در نمودار تشکیلاتی سال 1358... 161

- تشکیلات ستادی آموزش و پرورش تا سال 1384...................................... 164

- بررسی و تحلیل ساختار و تشکیلات آموزش و پرورش ایران........................ 165

- تشکیلات ستادی آموزش و پرورش در سال 1383..................................... 175

- تشکیلات ستادی آموزش و پرورش در سال 1385..................................... 178

- تشکیلات ستادی آموزش و پرورش در سال 1387..................................... 178

- تشکیلات ستادی آموزش و پرورش در سال 1388..................................... 180

فصل پنجم -  یافته ها، نتیجه بررسی، محدودیت‏ها و پیشنهادها

- یافته ها- نتیجه بررسی....................................................................... 184

- محدودیت ها...................................................................................... 188

- پیشنهادها........................................................................................ 188

- کتابنامه

فصل یکم:

کلیات

مقدمه:

چشم انداز آموزش و پرورش در آینده، دورنمای نظام بسیار پیچیده ای است که در نگاه اول بروندادهای نهایی غیر قابل پیش بینی و غیر قابل تصور دارد ولی با توجه به اینکه هر آینده ای مبتنی بر گذشته است، آینده ی آموزش و پرورش بر اساس عملکرد گذشته ی آن پیش بینی می شود، به عبارت دیگر موقعیت های جدید حاصل پویایی و تحرک در موقعیت های گذشته است.

برای آماده کردن نسل حاضر برای زندگی در آینده، آموزش و پرورش باید با شناخت روح زمانه و نیازهای نشات گرفته از آن، پاسخگوی تقاضاهای مبتنی بر شرایط جدید باشد و خود را با آن منطبق سازد . با انباشت مسائل جهانی و ملی و به طور دایم پویا و تغییر پذیر، آموزش و پرورش ناگزیر است با تدوین راهبردهای منطقی و واقع بینانه، خود را با حرکت نسل امروز هماهنگ کند و با مسائل حل نشده و اضطراب ها و بحران های ناشی از آن همچون هویت، اشتغال و کنکور روبه رو شود. از این رو اقدام به انجام تحولات اساسی در آموزش و پرورش به عنوان زیر بنای توسعه و برپایه نیازهای  امروز و تجربه های جهانی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است .

توسعه در آموزش و پرورش را می توان در دو بعد نگرشی و ساختاری، مورد توجه قرار داد. راهبرد نخست بر تحول و باز نگری در حیطه نگرش ها در حوزه فکری کلان جامعه تکیه می کند و به باز تعریف مفاهیم اساسی تعلیم و تربیت می پردازد. پذیرش اندیشه ها و تفاوت ها، مدارا و انعطاف اساس این راهبرد است . راهبرد دوم تغییر در ساختارهای آموزشی و تربیتی را مد نظر قرار می دهد و بر پیشرفت کمی و کیفی با تاکید بر تحول در ساختارهای مدیریتی به سوی مدیریت های متخصص و عمل گرا تاکید می ورزد .

در این میان ، در دنیای امرور نقش مدیریت منابع انسانی برهیچ کس پوشیده نیست و تعریفی که از سازمان می شود، آن را مجموعه ای ار افراد می دانند که به منظور تحقق هدف های سازمان با یکدیگر ارتباط می یابند و به همکاری می پردازند. ار این رو می توان به نقش منابع انسانی در درون یک سازمان پی برد. چرا که در هیچ  تعریفی سازمان بدون انسان تصور نمی شود. پس لازم است توجه ویژه ای به سمت نیروهای درون سازمان به عمل آید. چرا که این افراد خود باعث رسیدن سازمان به هدف ها و برنامه های از پیش طراحی شده هستند.

 وزارت اموزش و پرورش  از نظر تعداد نفرات شاغل در آن  بزرگترین  سازمان دولتی ایران به شمار می رود ، آموزش و پرورش با ساختاری یاد گیرنده و یاد دهنده، می باید به این منابع مهم انسانی یعنی نیروی انسانی توجه خاص معطوف دارد،  از این گذشته نزدیک به 15 درصد بودجه کشور، در آموزش و پرورش به مصرف می رسد، ازاین رو شاید نظام تعلیم وتربیت بیشترین سهم بودجه دولتی را ـ صرف نظر از گستره کمی آن ـ به خود اختصاص داده است. با این وجود، جدای از تلاشهای فراوان معلمان و دیگر کوشندگان آموزش و پرورش، که به استناد قرینه های موجود ، در مقایسه با دیگر کارمندان سازمان ها و نهادهای دولتی، به طور میانگین بیشترین کار مفید را به انجام می رسانند، میزان کارآمدی و اثربخشی این نهاد، به سبب نارضایتی عمومی از کیفیت خروجی های آن، پیوسته  در معرض توجه و انتقاد بسیاری از ناظران و صاحب نظران واقع شده است. از دیدگاه منتقدان، نظام فعلی آموزش و پرورش پاسخگوی خیل عظیم مطالبات، نیازها و انتظارات جامعه نیست و نیازمند تحولی جدی و اساسی است . منتقدان استدلال می کنند که با رویکردهای کنونی و بدون توجه به نیازها و تقاضاهای اجتماعی و محیطی (ملی و فراملی) روزافزون، نمی توان از این نهاد انتظار داشت تا رسالت و کارکردهای اساسی خود را به انجام رساند. از آنجا که بیشترین نیروی انسانی شاغل در آموزش و پرورش را معلمان تشکیل می دهنده پرداختن به چگونگی  وضعیت استخدامی آنان و مبادی ورودی معلمان به مدرسه از اهمیت بسیار برخوردار خواهد بود.

بیان مساله

آموزش مبنای توسعه است  و سرمایه های انسانی[1] در دنیای امروز ارزشی گرانبها تر از ثروتهای طبیعی و زیر زمینی پیدا کرده اند، این از آن روست که انسانهای دانا و توانا سرمایه های حقیقی و واقعی هر کشور را تشکیل می دهند، چرا که منبع پایدار هر جامعه، نیروی انسانی آن است که از لحاظ فکری، عاطفی و اجتماعی تربیت شده باشد( فروند 1973). از سوی دیگر بهبود کیفیت آموزش و پرورش در گرو تهیه و تدوین برنامه های مناسب  تحصیلی و آموزشی به منظور پاسخگویی به نیازهای دانش آموزان و بهبود کیفیت آموزشی معلمان است(باندی و وایلز 1382( و همه این موارد به مدرسه برمی گردد. در میان ارکان مدرسه، نقش معلم(  عامل نیروی انسانی) از همه مهمتر و چشم گیر تر است، اینکه به کار گیری معلمان از چه فرآیندی پیروی می کند و چه مراحلی را می پیماید، یا چه بخش ها و واحدهایی در وزارت آموزش و پرورش در گیر این مساله می باشند، اغلب از نظرها دور مانده است. چگونگی استخدام معلمان و دستگاهای دست اندرکارآن، در نمودارهای مختلف تشکیلاتی نهاد تعلیم و تربیت ایران، به طور معمول  وبارها دستخوش تغییر شده است.  با توجه به اینکه حجم عظیمی از فعالیت های وزارت آموزش و پرورش درگیر تامین و تربیت منابع انسانی مورد نیاز جامعه و از جمله برای خود این سازمان است، لذا توجه به نیروهای انسانی آن، در کلیه زمینه ها می تواند  این وزارت خانه را در تحقق هدف های آن یاری رساند.

اهمیت پژوهش

 جذب ، پرورش ، نگهداری و کاربرد موثر منابع انسانی به عنوان ارزنده ترین منبع استراتژیک، نیاز به تدابیر و ااقدامات آگاهانه و علاقمندانه دارد، برای این کار مدیران و متخصصان شایسته، دانشمند و با تجربه باید تربیت گردند تا سازمانهای خرد و کلان را به سر منزل مطلوب اقتصادی -  اجتماعی هدایت کنند و این توانایی یک هنر تخصصی به حساب می آید( میر سپاسی، 1376). در چشم انداز  توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران،  به جایگاه نیروی انسانی به گونه ای چشم گیر پرداخته شده است و قرار است در پایان برنامه بلند مدت این چشم انداز، جمهوری اسلامی ایران در زمینه علمی و فناوری  به جایگاه اول منطقه دست یابد و این موقعیت را تثبیت کند.( سند چشم اناز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404  هجری شمسی، 1383).

در لایحه برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(1389- 1393) که پیش نویس آن به وسیله دولت دهم تحت عنوان" پیشرفت و عدالت ، هدف ها و راهبردهای زیر ارایه شده است:

1. توجه به خطوط راهنمای الگوی اسلامی- ایران و توسعه در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی.
2. تحقق عدالت در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی.
3. ایجاد فضای مناست برای تحقق جهش بلند اقتصادی و اجتماعی. .(لایحه برنامه پنجم،پیشرفت و عدالت، ص40 ، ماده 55)

 در ماده 55 این برنامه بر: " تقویت هویت ملی جوانان، متناسب با آرمانهای انقلاب اسلامی، فراهم کردن رشد فکری و علمی و تلاش در جهت رفع دغدغه های شغلی، ازدواج، مسکن و آسیب های اجتماعی و توجه به مقتضیات دوره جوانی، نیازها و توانایی های آنان" ، تاکید شده است.(لایحه برنامه پنجم،پیشرفت و عدالت، ص 6)

بنا بر مفاد ماده 34، لایحه برنامه پنجم توسعه نیر:" دولت موظف است به منظور ایجاد تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش و ایجاد یکپارچگی آموزشی با هدف ارتقاء کیفی در سه حوزه دانش، مهارت و تربیت و نیز افزایش سلامت روحی و جسمی دانش آموزان...، طرح جامع تحول بنیادی و پرورشی را در سال اول برنامه تهیه و اجرا نماید. دولت همچنین ظیفه دارد برای تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد ، دانش مدار، خلاق و کار آفرین، متطبق با نیازهای نهضت نرم افزاری، با هدف توسعه کمی و کیفی اقدام هایی را انجام دهد..(لایحه برنامه پنجم،پیشرفت و عدالت، ص26 ، ماده 35)

همچنین در  راهبردها و سیاست هایبرنامه پیشنهادی وزیر جدید آموزش و پرورش، اصلاح نظام جذب، نگهداشت و توسعه منابع اتسانی به همراهی باز آفرینی مرجعیت معلم، بهبودجایگاه حرفه ای و ارتقاء منزلت اجتماعی معلمان، به چشم می خورد( جزئیات برنامه های آقای حمید رضا حاجی بابایی وزیر جدید آموزش و پرورش، ص 5)

 بنا براین، نقش منابع انسانی درآموزش و پرورش و لزوم توجه به آن ار مرحله برنامه ریزی تا جذب، استخدام، گرینش و نگهداری نیروی انسانی و رفتار فرد  در سازمان، می تواند زمینه ساز یک آموزش کارا و کار آمد برای گستره عظیمی از نسل آینده باشد، دکتر هوشیار بر این باور بود که کار مهم آموزش و پرورش یک اراده است و در مدارس کنونی ما متاسفانه  وسایل ادراک ارزش به هیچ وجه موجود نیست و بارزترین نمونه عدم رغبت به مواضع مکتبی در همین موسسات بی مسمی دیده می شود( شریعتمداری، 1383). به طور مسلم با آموزش، تربیت و جذب نیروهای ماهر، خوش فکر، عالم و خلاق و...ف تا اندازه زیاد می توان امکان درک ارزش ها را در سطح آموزش و پرورش فراهم آورد.

 در حال حاضر معلمان در ایران  از ورودی های مختلف به مدرسه ها راه پیدا می کنند. مرکزهای تربیت معلم، آزمون سراسری، انتخاب از دبیرستانها و ادامه تحصیل تا سطح کاردانی پیوسته، جذب نیروهای حق التدریس ، برگزاری آزمون های ادواری از جمله آنهاست.  نظام تعلیم و تربیت در سال 1383، لزوم ارتقاء سطح تحصیل معلمان  را دریافت، به موجب تصویب نامه اسفند ماه سال 1383 شمسی، دولت،"حداقل مدرک تحصیلی برای ورود تدریس در دوره ابتدایی، کارشناسی است. البته در مناطق محروم، به کارگیری آموزگاران با مدرک کاردانی  صورت می گیرد، اما معلمان بایستی درطول مدت کار، ارتقای مدرک پیدا کنند. برای استخدام دردوره های راهنمایی و دبیرستان نیز، مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد عنوان شده است که در منطقه های محروم معلمان می توانند با مدرک کارشناسی استخدام شوند، به شرطی که در حین کار، بتوانند ارتقاء مدرک بیابند."